Stanje u oblasti privrednog kriminaliteta
| Banjaluka | Petak, 31. decembar 2004.
U ocjeni stanja bezbjednosti posebno mjesto zauzimaju krivična djela privrednog kriminaliteta pa je i programski prioritet dat radu na ovoj problematici. Otkriveno je i prijavljeno 635 krivičnih djela privrednog kriminaliteta, što je u odnosu na isti period prethodne godine više za 40%. Tužilaštvima su podnesena 453 izvještaja o počinjenim krivičnim djelima, što je 29% više nego u istom periodu prošle godine. Prijavljena su 564 počinioca ( više za 30%), od kojih su 43 recidivista. Veći broj otkrivenih i prijavljenih krivičnih djela, podnesenih izvještaja i prijavljenih lica ukazuje na porast ove vrste kriminaliteta, ali istovremeno i na povećano angažovanje i bolje rezultate MUP-a na otkrivanju, dokumentovanju i prijavljivanju. Jedan od vrlo značajnih zadataka iz ove oblasti je otkrivanje i sprečavanje složenijih oblika kriminaliteta u finansijskom poslovanju, od kojih se izdvaja pranje novca. U dosadašnjem periodu MUP je tužilaštvima dostavio 29 izvještaja o počinjenim krivičnim djelima pranje novca protiv 55 počinilaca, od čega je u nekoliko slučajeva dokumentovana materijalna šteta po osnovu utaje poreskih obaveza. Vrijednost finansijskih transakcija, zadokumentovanih ovim prijavama, iznosi preko 290 miliona KM, a šteta po osnovu utajenih poreskih obaveza, kada se primijene važeće poreske stope, iznosila bi preko 50 miliona KM. Po visini pričinjene materijalne štete i drugim posljedicama izdvajaju se i krivična djela zloupotrebe službenog položaja ili ovlašćenja, kojih je 81% više u odnosu na isti period 2003.godine i predstavlja 22% ukupnog broja krivičnih djela privrednog kriminaliteta. Podnesen je 91 izvještaj za 141 krivično djelo protiv 125 lica, dok su u posmatranom periodu prošle godine podnesena 65 izvještaja, a 78 djela prijavljeno. Materijalna šteta počinjena ovim krivičnim djelima je oko osam miliona KM. Otkrivena su 54 krivična djela falsifikovanja ili uništavanja službene isprave. Nadležnim tužilaštvima podneseno je 20 izvještaja protiv 28 lica, dok je u istom periodu prošle godine podneseno 39 izvještaja protiv 50 izvršioca. Ova djela čine 8% od ukupnog broja krivičnih djela ovog vida kriminaliteta i uglavnom se vrši u vezi sa drugim deliktima. Krivičnim djelima pronevjere pričinjeno je oko tri miliona KM materijalne štete. Za ova djela podneseno je 47 izvještaja tužilaštvima, kojima je prijavljeno 50 počinilaca, što je znatno više nego u istom periodu prethodne godine, kada je obrađeno 17 krivičnih djela te isto toliko podneseno izvještaja i prijavljeno lica. Takođe, otkriveno je i 39 krivičnih djela utaje poreza i doprinosa, što je više za 63 %. Podneseno je 25 izvještaja protiv 42 lica. U jednom broju otkrivenih slučajeva Budžet RS oštećen je za iznos od po više stotina hiljada KM. Pričinjena je materijalna šteta oko 15 miliona KM. Ova krivična djela većim dijelom obrađuje i prijavljuje Poreska uprava, s tim da MUP po njihovim zahtjevima vrši odgovarajuće provjere i u skladu s tim preduzima i druge mjere iz svoje nadležnosti. Do sada je prijavljeno 38 krivičnih djela zloupotreba ovlašćenja u privredi, što je za 7% manje u odnosu na posmatrani period prošle godine. Na osnovu nalaza i u saradnji sa Poreskom upravom, Glavnom revizijom i drugim nadležnim organima, rasvijetljen je određen broj slučajeva izbjegavanja izmirenja zakonskih obaveza prema fondovima PIO i zdravstva. Iznos zadokumentovanih neplaćenih obaveza je oko tri miliona KM. Otkriveno je 25 krivičnih djela nedozvoljene trgovine, što je za 11% manje nego u istom periodu 2003.godine. Za ova djela podnesena su 24 izvještaja protiv 23 lica. Planski i organizovano realizovane su pojačane mjere na otkrivanju nezakonitog prometa, posebno akciznih roba. U tom cilju MUP značajno participira i u akciji u kojoj učestvuju Republička uprava carina, Poreska uprava i inspekcijski organi, kao i jedinice Državne granične službe. U ovom periodu bila je naglašenija i pojava stavljanja u opticaj falsifikovanih novčanica. Otkrivena su 73 krivična djela, što čini 11% prijavljenih krivičnih djela privrednog kriminaliteta, a protiv 70 lica podneseni su izvještaji Državnom tužilaštvu BiH. Broj prijavljenih krivičnih djela falsifikovanje novca je veći za 20%. Takođe, otkriveno je i prijavljeno 24 poslovne prevare, sedam krivičnih djela falsifikovanje ili uništavanje poslovnih knjiga ili isprava, te osam nesavjesnog privrednog poslovanja. Prijavljeno je 178 ostalih krivičnih djela privrednog kriminaliteta (carinske prevare, nesavjesno poslovanje, nesavjestan rad u službi i dr.), što je za 46 % više nego u istom periodu 2003.godini. Podnesen je 131 izvještaj nadležnim tužilaštvima protiv 127 lica. Obavljeno je i niz drugih poslova kao što su provjere, prikupljanja obavještenja, obezbjeđenje dokumentacije, dokaznog materijala i dr. po zahtjevima tužilaštava, Poreske uprave, carine, inspekcijskih revizorskih i drugih državnih organa u čijoj je nadležnosti sprečavanje nezakonitih radnji u ovoj oblasti. Predočeni podaci ukazuju samo na neposredne aktivnosti koje su rezultirale podnošenjem izvještaja i ne daju cjelovitu sliku o ukupnom angažmanu na sprečavanju privrednog kriminala, jer MUP obavlja i niz drugih, vrlo obimnih i često složenih poslova i zadataka, koji proističu iz saradnje sa drugim kontrolnim organima, ne samo u RS, već i FBiH i BiH. Takođe, znatan broj predmeta dostavljen je nadležnim tužilaštvima na ocjenu, što bi trebalo rezultirati daljim operativnim aktivnostima, gdje se ocijeni opravdanim.
